Endometriozis, endometrium hücrelerinin ( nadiren ) vücuttan atılamadığı durumlarda, söz konusu hücrelerin karın iç zarına, rahim içerisinde farklı yerlere ya da yumurtalıklara tutunması ve zamanla tutundukları yerlerde rahim içindeki davranışlarını taklit etmesi halidir. Endometriozis kistleri, her ay kalınlaşırlar. Daha sonra etraflarında iltihaplanma, kitle ve adezyon oluştururlar ve son olarak da kanama ile dökülürler.
Endometrioz kistleri genellikle iyi huylu olmakla birlikte zaman zaman bir kanser durumu kadar genital organlara zarar verebilir. Kimi zaman küçük bir kist şiddetli ağrılar oluştururken kimi zaman çok daha büyük bir kist hiç kendini hissettirmeyebilir.
Endometriozis hastalarının genel şikayetleri şunlardır:
- Dismenore ( ağrılı adet görme, sancılı menstruasyon )
- Disparoni ( ağrılı cinsel ilişki )
- İnfertilite ( kısırlık )
Bu şikayetlerden herhangi biri ile jinekoloğa giden bir hastada endometriozis olup olmadığını anlamak için önce hastanın öyküsüne bakılır. Çünkü endometriozis vakalarına bakıldığında genellikle genetik faktörlerin hastalığın oluşmasında daha etkili olduğu görülür. Hastanın öyküsü dinlendikten sonra sıra alt karın bölgesinin incelendiği pelvik muayenesine gelir. Ancak yapılan bu jinekolojik muayeneler tanı koymak için tek başına yeterli değildir. Çünkü sadece, ışıklı bir tüpün ( laparoskop ) karında açılan küçük bir kesiden sokulduğu, pelvis bölgesinin endoskopi yöntemi olarak adlandırılan laparoskopi yöntemi ile endometriozisin tanısı kesin olarak konulabilir.
Laparoskopi yönteminde laparoskop, karbondioksit gazı ile doldurularak şişirilmiş karnın içerisinde rahatlıkla hareket eder ve organları tam olarak görür. Böylece laparoskopiyi yapan cerrah, endometriozis implantlarını, implantların boyutlarını ve yerlerini tespit eder. Ayrıca karındaki diğer bütün organları da kontrol eder.
Endometriozis tanısında yapılan tetkiklerden biri de kanda Ca-125 testidir. Bu testle birlikte doktor kistler konusunda net olarak fikir beyan edebilirler.
