Hamilelikte İdrar Kaçırma
Hamile anne adaylarında en yaygın olarak görülen ürolojik problem, idrar kaçırmadır. Bu durum sık sık idrar ihtiyacı hissetme, tuvalete kadar yetişememe gibi durumlarla kendini gösterir. Ancak bu kadınlar tarafından konuşulan bir mesele değildir. Çoğu anne adayı, hamilelik sırasında yaşadığı idrar kaçırma sorununu bir doktora söylemez. Bunun sebebi ise çekinme ya da utanma olabilir. Ancak hamilelik esnasında meydana gelen idrar kaçırma, bir sağlık sorunudur ve doktora başvurulması gerekir. Hamilelik esnasında, genel olarak çoğu anne adayında idrar kaçırma (mesane kontrolünün olmaması) durumu görülür. İdrar kaçırma yani tıp dili ile inkontinans, kimi hamile kadınlar için hafif ve seyrek olabilir, ancak kimileri için daha şiddetli bir şekilde kendini gösterir. İnkontinans, hamilelik sonrası devam edebileceği gibi, etmeye de bilir. Kimi kadınlarda neredeyse 40′lı yaşlara değin mesane şikayetleri görülmez.
Hamilelik esnasında idrar kaçırmanın iki sebebi vardır:
Urge inkontinans : Tuvalete gidene kadar dahi idrarı tutamama halidir. Mesane duvarının
Stres inkontinans : Öksürük, aksırık, kahkaha atmak gibi karın içi basınç artırıcı eylemlerle idrar kaçırma durumudur. Mesane ve idrar yolu ( üretra ) arasında bulunan sfinkterin işlevlerini yeterli bir şekilde yerine getirememesi neticesi ile meydana gelir.
Hamilelik esnasında böbrekten geçen ve süzülen kanın oranı artar. Bu sebeple de idrar oranı da artış gösterir. Tüm bunlar, kişinin sık sık idrar ihtiyacına ve aniden idrara sıkışmasına sebep olur. Genişleyen rahim idrar torbasını yukarıya ve geriye olmak suretiyle iter. Bunun yanında hamilelik sırasında salgılanan progesteron hormonu artış gösterir. Progesteron ismi verilen hormonunun artışı ise mesane ile idrar yolu ( üretra ) arasındaki yer alan sfinkterin gevşemesine neden olmaktadır. Gebelik döneminde idrar yolları enfeksiyonları daha fazla risk ihtimalleri dahilinde olduğundan, mesane duvarı hassaslaşır ve sıkışınca idrar meydana gelir. Bunun yanında aşırı kilolu anne adaylarında, ya da daha önce çok doğum yapmış veya 3.5-4 kilonun üzerinde bebek doğuran kişilerde idrar kaçırma olasılıkları daha fazla gözlemlenir.
İdrar kaçırma problemi olan anne adaylarına muhakkak idrar kültürü ve antibiyogram yapılmalıdır. Bu işlemler idrar yolu enfeksiyonun mevcut olup olmadığının fark edilmesini sağlar. Eğer enfeksiyon var ise tedavisi gerçekleştirilmelidir. Gebelik sırasında bazı fizyolojik değişiklikler meydana gelir. Bu değişiklikler sebebi ile doğum sonrası 6 hafta geçinceye dek diğer ürolojik tetkiklerin yapılması ertelenebilir. Yine gebelik döneminde cerrahi tedavi uygulanılması uzmanlar tarafından asla öncelikle tavsiye edilmez. Gebelik süresince kişi aşırı kilo aldı ise, doğum sonrası bu kiloların verilmesi idrar kaçırma probleminin tekrarlanmaması açısından önemlidir. Doğumdan sonra idrar kaçırma şikayetleri devam ediyor ancak enfeksiyon yok ise üroflowmetri ve ürodinamik incelemeler, sistoskopik inceleme, idrar kaçırma türünü belirleyecek testler uygulanmalıdır. Tüm bu değerlendirmelere göre idrar kaçırma tipine göre tedavi seçimi yapılır. Perine kaslarını çalıştıracak kegel egzersizlere kişilere sunulacak ilk öneridir. Kegel egzersizi sonrasında kişinin idrar kaçırma şikayetleri oldukça azalır. Doğum ardında 6 haftalık bir zaman ile bu egzersizin uygulanması sonraki sorunları engellemek için alınacak önlemlerin başında gelir. Tüm bu tedavi yöntemlerine rağmen kişinin idrar kaçırma sorunları devam ediyorsa, cerrahi bir operasyon ile mesane ile idrar yolu ( üretra ) arasındaki bozulmuş anatomik ilişki tamir edilmeye çalışılır. Ameliyat ardından ulaşılan başarı oranı oldukça yüksektir.
İdrar kaçırma problemlerine:
Mesaneyi kontrol eden sinirlerin hasar görmesi,
Üretra ve mesane hamilelik esnasında hasar görmesi,
Epizyotomi, fetüsün doğum sırasında daha kolay çıkması için pelvik taban kaslarına uygulanan doğru olmayan bir kesim.
Bu gibi etkenler sebep olabilir.
Kegel Egzersizi Nasıl Uygulanır ?
Kegel egzersizleri oldukça kolay ve her an yapılabilecek egzersizlerdir. Fakat bu egzersizlerin yapılabilmesi için kişilerin doğru kasları kasmaları gerektiğini anlamaları gerekmektedir. Egzersizi yapabilmek adına hangi kasları çalıştırmanız gerektiğini, idrarınızı yaparken durmanız size yol gösterecektir. İdrarı tutmak için sıktığınız kaslar, kegel egzersizi için sıkmanız gereken kaslardır. Bunun için, vajinadaki bir tamponun düşmesini engellemek için kasları sıkmak da örnek verilebilir. Bu kaslar, kegel egzersizi için kullanılan kaslardır. Kegel egzersiz, herhangi bir zamanda, herhangi bir yerde yapılabilir. Ütü yaparken, otururken, televizyon başındayken yapılabilir. Kegel egzersizi için başlama programı günde üç kere 25 kasmadan başlar. Her kasmada on saniye kadar sayılır ve her hafta bu kasmalar 25′er tane arttırılabilir. 4 haftanın ardından günde 3 kez 100 kasma uygulanır. Bu rakamlar kişinin gözünü korkutsa da, oldukça kolay ve yapılabilirdir.
İdrar kaçırma problemi olan anne adayları ne zaman doktora başvurmalıdır?
Doğumdan 6 hafta sonra annenin hala mesane şikayetleri mevcut ise doktoru ile bir görüşme yapması şarttır. İdrar kaçırmanın neticesi farklı bir sağlık probleminden kaynaklı da gerçekleşebilir. İdrar tutamama, idrar kaçırma sorunu bir an önce tedavi edilmesi gereken bir sorundur. Bu olmaz ise, uzun vadeli bir problem haline bürünüp, kişinin karşısına çıkabilir.
Normal doğum idrar kaçırma olasılığını arttıran bir etken midir?
İdrar kaçırma sorunu kadınların, erkeklere göre daha yaygın olarak karşılaştığı bir problemdir. Yapılan doğum sayısı, güç gerçekleşen normal doğum, menopoz, geçirilen vajinal operasyonlar, aşırı kilo alımı, sigara kullanımı sonrası bu durumla karşılaşma olasılıkları çoğalır. Bundan dolayı kadınların bu hususta dikkatli olmalı gerekmektedir. Yeterince önem verilmesi gereken bir konu olup, önlemlerin alınması gereklidir. Yapılan normal doğum, sezaryen’e göre idrar kaçırma riskini daha fazla arttırır. Bu sebeple çoğu hamile anne adayı yalnız bu sebepten dolayı normal doğumu tercih etmez. Ancak normal doğum yapan her kadının bu durumu yaşaması olası değildir. Mesane normal bir durumda hapşırma, öksürme gibi olaylar yolu ile de aşağı doğru hareket etmektedir. Mesanenin aşağı doğru hareket etmesini durduran etken ise destek kas dokusu adı verilen yapıdır. Doğum esnasında meydana gelen zorlamadan dolayı mesanenin sabit durmasını sağlayan kaslar yırtılabilir ya da hasara uğrayabilir.Bu olay da kişinin mesanesini kontrol etme konusunda güç durumlara yol açabilir. Kişi beklenmeyen kasılmalar ile idrarını kaçırabilir. Bu durum birçok insanın sosyal hayatını epey olumsuz olarak etkilemektedir. Bu sebeple bir an önce tedavi edilmesi istenilen bir sorun olarak kadınların karşısına çıkar.
İstanbul’da; stres tipi idrar kaçırma, sıkışma tipi idrar kaçırma, aşırı aktif mesane sebebiyle idrar kaçırma, karışık tip idrar kaçırma, taşma tipi idrar kaçırma, fonksiyonel tip idrar kaçırma, refleks tip idrar kaçırma, geçici tip idrar kaçırma tanı ve tedavisi için Prof. Dr. Ateş KARATEKE ile iletişime geçebilirsiniz.
